کابل برق چیست آشنایی با انواع کابلهای قدرت و توزیع و ساختمان داخلی

آشنایی با انواع کابلهای قدرت و توزیع و ساختمان داخلی

انتقال و توزیع انرژی الکتریکی در صنعت به دو روش انجام می شود :
۱- انتقال به وسیله کابل ( کابل کشی )
۲- انتقال به وسیله سیم های هوایی ( شبکه هوایی )

کلیک کنید فیلم آموزشی فارسی طراحی سایز کابل

تعریف کابل:

به نوع هادی که بتواند جریان برق را از خود عبور داده و توسط موادی از محیط اطراف خود عایق شده باشد به طوری که ولتاژ روی سطح عایق نسبت به زمین برابر صفر و روی سطح سیم یا هادی نسبت به زمین دارای ولتاژ فازی باشد کابل گویند .
ساختمان کابل:
کابل ها به طور کلی از سه قسمت اصلی تشکیل شده اند که عبارتند از :
۱- هادی ۲- عایق ۳- غلاف یا زره یا روکش

هادی کابل:

* جنس هادی کابل ها معمولا از مس و یا آلومینیم می باشد .
* هادی کابل ها از نظر سطح مقطع به دو صورت ساخته می شود که عبارتند از :

۱- سطح مقطع گرد که آن را با حرف R نشان می دهند .
۲- سطح مقطع مثلثی یا سکتور که آن را با حرف S نشان می دهند .
* هادی های کابل را به دو صورت تک رشته ( e ) یا چند رشته ( m ) می سازند .
* هادی های کابل از نظر سطح مقطع و تعداد رشته به صورت زیر تقسیم بندی می شوند .
۱) کابل با سطح مقطع گرد تک رشته (re)
۲) کابل با سطح مقطع گرد چند رشته (rm)
۳) کابل با سطح مقطع مثلثی یا سکتور تک رشته ( se)
۴ ) کابل با سطح مقطع مثلثی یا سکتور چند رشته (sm)

* سیم نیمه افشان با AB مشخص می شود . مانند : NYAB
* سم تک رشته افشان ( قابل انعطاف ) با AF مشخص می شود . مانند : NYAF
* کابل چند رشته ای با هادی افشان ( قابل انعطاف ) با MH مشخص می شود .
* استفاده از هادی های چند رشته ای rm و sm باعث کاهش اثر پوسته ای و افزایش سطح موثر هدایت کابل می شود .
به تمایل الکترون ها برای عبور از سطح هادی اثر پوسته ای گویند . در این صورت مرکز هادی بلااستفاده مانده و باعث کاهش سطح موثر هادی می گردد در نتجیه مقاومت اهمی سیم افزایش می یابد . اثر پوسته ای با فرکانس نسبت مستقیم دارد یعنی با افزایش فرکانس اثر پوسته ای افزایش پیدا می کند . لذا می توان نتیجه گرفت که مقاومت یک سیم در اثر عبور جریان ac بیشتر از حالتی است که جریان مشابه dc از آن عبور کند زیرا در جریان dc فرکانس نداریم .
* کابل ها به صورت یک سیمه و یا چند سیمه ساخته می شوند .
* کابل یک سیمه ، کابلی است که فقط دارای یک هادی با یک روپوش عایق است .
* کابل چند سیمه ، کابلی که از چند هادی تشکیل شده و هر هادی به طور جداگانه دارای عایق بوده و همگی هادی های دارای عایق در یک غلاف عایق دیگر قرار می گیرند و تشکیل کابل چند سیمه را می دهند . مانند کابل دو سیمه ، سه سیمه ، چهار سیمه ، پنج سیمه ، شش سیمه و بالاتر
سوال ) چرا در کابل ها رشته های هادی و یا در کابل های چند سیمه ، سیم ها به صورت مارپیچ به هم تابیده شده اند ؟ به دو دلیل :‌ ۱- به خاطر استحکام بیشتر ۲- به خاطر کم کردن خاصیت خازنی کابل
عایق کابل :
برای عایق کردن کابل ها با توجه به نوع مصرف از مواد مختلفی استفاده می شود که مهم ترین آنها عبارتند از :
۱) مواد ترمو پلاستیک یا PVC ( پلی وینیل کلراید )
۲ ) مواد پلی اتیلن یا XLPET
۳ ) کاغذ های آغشته به روغن مخصوص
۴ ) مواد لاستیکی یا مواد کایوچویی مخلوط با گوگرد (‌برای کابل های تا ولتاژ ۷۵۰ V )
* عایق یک کابل علاوه بر قدرت عایق نمودن ، باید در مقابل حرارت حاصل از عبور جریان از کابل تا مقدار مجاز مقاومت کرده و مقدار حرارت را به نحو شایسته ای به خارج از کابل منتقل نماید و ضمنا این عایق باید ضربه های از قطع جریان برق را تحمل کند
* ویژگی های عایق PVC :
۱) قابل اشتعال نیست و در صورت آتش سوزی باعث هدایت آتش نمی شود .
۲ ) در مقابل مواد شیمیایی پایداری و ثبات عمیفی دارند .
۳ ) در برابر عوامل جوی پایدار است و کپک نمی زند .
۴ ) از عایق PVC نباید در دمای پایین تر از ۵- درجه سانتیگراد استفاده کرد .
۵ ) از عایق PVC به عنوان عایق کابل ها تا ولتاژ حدودا ۲۰KV “استفاده می شود .
* هر چقدر ولتاژ کابل بیشتر باشد قطر عایق PVC نیز باید بیشتر باشد .
* مهمترین ماده عایق استفاده شده در کابل ها ، PVC می باشد .
ویژگی ها عایق پلی اتیلن XLPET
* پلی اتیلن یک ماده ترموپلاستیک است که به آن پلاستیک حرارتی نیز می گویند .
* پلی اتیلن قابل اشتغال می باشد .
* برای جلوگیری از اشتغال کابل ها با عایق پلی اتیلن روکش خارجی کابل را از PVC می سازند .
* از عایق پلی اتیلن در کابل ها با ولتا ( بالاتر از ۲۰KV ) استفاده می شود .
ویژگی عایق کاغذ آغشته به روغن مخصوص :
* در صورت استفاده از این عایق در ساختمان کابل ، روغن باعث تسهیل عملیات انتقال حرارت از سطح هادی به سطح کابل می شود .
* از عایق کاغذ آغشته به روغن در کابل ها تا ولتاژ ۶۳ KV استفاده می شود .
ویژگی عایق لاستیکی یا مواد کایوچویی مخلوط با گوگرد :
* از عایق های لاستیکی امروزه در کابل های خاص مانند کابل های مورد استفاده برای برق رسانی در کشتی ها استفاده می شود .
* در کابل های با عایق لاستیکی جهت جلوگیری از اثر گوگرد موجود در لاستیک بر روی هادی مسی ، باید روی هادی را قبل از عایق نمودن ، قلع اندود می کنند .
* ازکابل های با عایق لاستیکی تا ولتاژ ۷۵۰ V استفاده می شود .

غلاف کابل یا زره :
منظور از غلاف یا زره در ساختمان کابل ، لایه یا لایه هایی است که کلیه رشته ها و سیم های عایق شده کابل را در برمی گیرند و کابل را در برابر انواع نیروهای مکانیکی محافظت کرده و هم چنین از نفوذ رطوبت به داخل کابل جلوگیری می کنند . به غلاف کابل روکش کابل نیز گفته می شود .
به عنوان مثال : در کابل NYY بر روی هر یک از سیم های تک رشته یا چند رشته ، یک لایه عایق قرار گرفته و سپس بر روی کلیه هادی های کابل یک لایه PVC به عنوان غلاف یا روپوش یا روکش قرار می گیرد .

کلیک کنید فیلم آموزشی فارسی طراحی سایز کابل

و در ساختمان بعضی از کابل ها از لایه های مختلف فلزی و کاغذی استفاده که وظیفه هر لایه ، حفاظت از کابل در برابر یک عامل فیزیکی یا شیمیایی و … می باشد . لذا کابل ها را از نظر انعطاف پذیری و از نظر عایقی به دو دسته تقسیم می کنند که عبارتند از :
۱- کابل غیر مسلح ۲ – کابل های مسلح
کابل غیر مسلح :
به کابل هایی گفته می شود که فقط از نظر الکتریکی عایق شده اند . مانند کابل NYY
کابل های مسلح :
به کابل هایی گفته می شود که هم از نظر الکتریکی عایق شده اند و هم در برابر تحمل فشار ، ضربات مکانیکی ، نفوذ رطوبت و عوامل شیمیایی توسط نوارهای فولادی ،غلاف سربی ، لایه های قیر اندود و نوار کاغذی حفاظت شده اند . مانند کابل NKBA و یا کابل NYFGBY
شناسایی کابل ها :
هر کابل دارای مشخصاتی است که هنگام انتخاب کابل و استفاده از آن باید به این مشخصات توجه کرد مشخصاتی از قبیل سطح مقطع ، نوع عایق ، جنس عایق ، یک یا چند رشته بودن کابل ، ولتاژ کابل و …. . لذا برای شناسایی کابل ها از حروف و اعداد استانداردی استفاده می شود که هر یک از این حروف و اعداد بیانگر یکی از مشخصات کابل می باشد این حروف طبق استاندارد بین المللی ( استاندارد VDE ) عبارتند از :

* بر روی بدنه کابل ها علاوه بر مشخصات ساختمانی ولتاژ بین هادی های کابل و ولتاژ بین هر هادی و زمین نوشته می شود مانند : ۰٫۶/۱ KV یعنی ولتاژ بین هر فاز تا زمین ۰٫۶ KV و ولتاژ بین دو فاز ۱ KV است .
* اولین حرف نوشته شده بر روی بدنه کابل های استاندارد حرف N است .
کابل کمربندی یا یک غلافه :
* به کابل هایی که منحصراً دارای یک غلاف سربی مشترک برای تمام رشته های کابل می باشند کابل کمربندی می گویند .
* در کابل کمربندی رشته های هادی عایق شده توسط کاغذ متالیزه H ( کاغذ آغشته به گرافیت ) روکش شده سپس همگی آن ها در یک غلاف سربی قرار می گیرند .
* از کابل کمربندی تا ولتاژ ۲۰ KV استفاده می شود .
* از کابل کمربندی جهت تغذیه شهری با ولتاژ ۳۸۰/۲۲۰ ولت نیز استفاده می شود که در این صورت سیم های فاز با مقطع مثلثی یا سکتور و سیم نول با مقطع دایره ای ساخته می شود .
عیب کابل کمربندی :
۱٫ کابل های کمربندی به خاطر شدت حوزه مغناطیسی از نظر عایقی دارای استفامت کافی نبوده و استعداد بار دهی این کابل در ولتاژهای بالا کم است .
۲٫ خم کاری مشکل

کابل سه غلافه :
* کابلی است که بر روی هر یک از سیم های کابل یک غلاف سربی جداگانه قرار دارد .
* کابل سه غلافه را با حرف E نشان می دهند .
مزیت کابل سه غلافه نسبت به کابل کمربندی :
۱) از نظر عایقی استقامت بیشتر دارد .
۲ ) استعداد بار دهی کابل های سه غلافه بیشتر است .
کابل پرتودور :
به کابل هایی که دارای عایق و رو پوش PVC می باشند ( مانند کابل NYY ) ، کابل پرتودور گویند.
مزیت کابل های پرتودور :
۱) کابل کشی با شعاع خمش کم
۲ ) وزن کم
۳ ) چون مواد مذاب روغنی ندارند در موقع تغییر ارتفاع ایجاد مشکل نمی کنند .
۴ ) کابل پرتودور قابل اشتعال نیست و در آتش سوزی باعث هدایت آتش نمی شود .
۵ ) در برابر مواد شیمیایی پایداری و ثبات عمیق دارند .
۶ ) در مقابل عوامل جوی پایدار بوده و روی آن کپک نمی زند .
۷ ) قابل استفاده در مناطق گرمسیر
۸ ) کاربرد در تولید و انتقال انرژی و در شبکه های محلی و پست ترانسفورماتور جهت برق رسانی
کابل با غلاف سربی یا آلومینیمی :
* جهت جلوگیری از ورود رطوبت به داخل کابل ، عایق کابل را با یک غلاف سربی یا آلومینیمی می پوشانند . به همین منظور انتهای کابل را قیف کابل نسبت به هوای خاج عایق می کنند .
* از کابل های با غلاف سربی در مناطق ذخیره نفت و پمپ بنزین ها استفاده می شود .
مزیت کابل با غلاف سربی نسبت به کابل با غلاف آلومینیمی :
۱ ) تهیه و نصب غلاف سربی ساده تر از غلاف آلومینیمی است زیرا درجه حرارت سرب کمتر از آلومینیم است .
۲) کابل با غلاف سربی قابلیت خمش بیشتری نسبت به کابل با غلاف آلومینیمی است .
چند نکته :
* کابل با غلاف آلومینیمی سبک تر از کابل سربی است .
* به جای غلاف سربی می توان از یک نوار فولادی به ضخامت ۰٫۳ تا ۰٫۴ میلیمتر استفاده کرد .
* کابل با غلاف آلومینیمی و فولادی باید در برابر زنگ زدگی و اکسید شدن محافظت شوند به همین دلیل بر روی این غلاف یک روکش از پارچه یا کنف آغنشته به قیر قرار می دهند .
* اثر کابل های جریان زیاد دارای عایق کاغذی آغشته به روغن مخصوص می باشند این کابل ها برای ولتاژ های زیاد ساخته می شوند .
* کابل هایی که تحت کشش زیاد قرار دارند مانند کابل های معادن و رودخانه ها ، دارای یک حفاظ فلزی از سیم گرد ( R ) و یا سیم های تخت ( F ) و یا سیم های پروفیلی ( Z ) می باشند که باعث حفاظت کابل در مقابل خطرات و حوادث خارجی نیز می شوند .
* امروزه جهت حفاظت در برابر ساییدگی سطح خارجی کابل از عایق پلاستیکی استفاده می شود که با پیستوله های مخصوص بر روی غلاف سربی یا آلومینیمی پاشیده می شود .
* درجه حرارت مجاز برای کابل های فشار ضعیف ( ۱ تا ۶ KV ) در حدود ۶۵۰C می باشد .
کابل H :
* به کابلی که دارای کاغذ متالیزه ( جهت محصور کردن میدان های مغناطیسی ) بر روی عایق هر سیم بوده و سپس همگی سیم ها در یک غلاف سربی قرار گرفته باشند کابل H گویند .

کابل هوایی یا کابل T :
سطح مقطع ظاهری کابل به صورت عدد ۸ لاتین است یعنی از دو مقطع دایره ای شکل تشکیل شده که به هم متصل می شوند ( مطابق شکل زیر )
مقطع دایره شکل بزرتر حاوی سیم های هادی کابل و مقطع کوچکتر حاوی یک سیم فولادی چند رشته بوده که به آن سیم نگهدارنده گویند . سیم نگهدارنده باعث بالا بردن استقامت مکانیکی کابل در برابر نیروهای کششی و نیروی باد می شود . به کابل هاوایی ، کابل T نیز می گویند . از کابل هوای در فضای آزاد برای برق رسانی استفاده می شود .

کابل روغنی :
به کابل هایی که روغن در آنها نقش عایقی دارد کابل روغنی گویند . مواد روغنی در این کابل ها به دو صورت بکار می روند :
۱- کابل ها با عایق کاغذی آغشته به روغن که در آن ها ، روغن سبب تسهیل عملیات انتقال حرارت از سطح سیم هادی به سطح کابل می شود .
۲- کابل هایی که در آن روغن تحت فشار دارای می باشد .
* از کابل های روغنی تا ولتاژهای ۶۳ KV استفاده می شود .
* حرارت ایجاد شده در کابل در اثر عبور جریان باعث کاهش جریان مجاز کابل می شود و اگر این حرارت بیش از حد مجاز شود می تواند باعث از بین رفتن عایق کابل و کم شدن عمر کابل گردد .
* هنگام کابل کشی برای تغییر مسیر کابل ، شعاع خمش کابل نباید از ۱۵ برابر قطر کابل کمتر باشد .

کابل های استاندارد :
سطح مقطع نرم شده یا استاندارد کابل ها بر حسب mm2 به صورت زیر است .
۱٫۵-۲٫۵-۴۶-۱۰-۱۶-۲۵-۳۵-۵۰-۷۰-۹۵-۱۲۰-۱۵۰-۱۸۵-۲۴۰-۳۰۰-۴۰۰-۵۰۰-۶۲۵-۸۰۰-۱۰۰۰mm2
کابل های انتقال انرژی از نظر سطح ولتاژ :
۱- کابل فشار ضعیف (‌تا ۱ KV )
۲٫ کابل فشار متوسط ( از ۳۳۰۰ V تا ۴۵ KV )
۳٫ کابل فشار قوی ( از ۶۰ KV تا ۹۰ KV )
۴٫ کابل های فشار خیلی قوی ( از ۱۱۰ KV تا ۳۸۰ KV )
رنگ عایق سیم های کابل های با سیم محافظ :
۱٫ کابل سه سیمه : ( سبز و زرد – آبی – قهوه ای )
۲٫ کابل چهار سیمه : ( سبز و زرد – آبی – قهوه ای – مشکی )
۳٫ کابل پنج سیمه ، ( سبز و زرد – آبی – قهوه ای – مشکی )
۴٫ کابل شش سیمه و بیشتر : ( سبز و زرد و بقیه مشکی با شماره حک شده روی بدنه )

رنگ عایق سیم های کابل های بدون سیم محافظ :
۱ . کابل یک سیمه ، ( مشکی )
۲٫ کابل دو سیمه : (‌مشکی – آبی )
۳٫ کابل سه سیمه : (‌مشکی – آبی – قهوه ای )
۴٫ کابل چهار سیمه : ( مشکی – آبی – قهوه ای – مشکی )
۵٫ کابل پنچ سیمه : (‌مشکی – آبی – قهوه ای – مشکی – مشکی )
۶٫ کابل شش سیمه و بیشتر : ( تمام سیم ها مشکی و روی آن ها به ترتیب از ۱ شماره خورده )

مثال ) مشخصه کابل های زیر را بنویسید .
مثال ۱ ) کابل NYY 4×۴ re 0.6 /1KV
کابل استاندارد با هادی مسی
همراه با عایق و روپوش پرتودور
چهار سیمه تک رشته به مقطع گرد با سطح مقطع ۴mm2
برای ولتاژ ۰٫۶ kv بین فاز و زمین و ۱ kv بین دو فاز
کاربرد این کابل : از این کابل می توان در سطح زمین ، مکان های مرطوب ، در فضای آزاد و در کانال کابل و در سیم کشی ساختمان استفاده کرد .
مثال ۲ ) کابل NAYY 4×۵۰ Se 0.6/1KV
کابل استاندارد با هادی آلومینیمی
همراه با عایق و روپوش پرتودور
چهار سیمه تک رشته با مقطع مثلثی یا سکتور که سطح مقطع هر هادی ۵۰mm2 می باشد .
برای ولتاژ ۰٫۶ kv بین فاز و زمین و ۱ kv بین دو فاز
کاربرد این کابل : از این کابل می توان در سطح زمین ، مکان های مرطوب در فضای آزاد و در کانال کابل و در سیم کشی ساختمان استفاده کرد .
مثال ۳ ) کابل NYFGby 3×۵۰ Sm 3.6/6 kv
کابل مسلح استاندارد با هادی مسی
همراه با عایق و روپوش پرتودور
دارای حفاظ نورای تخت از جنس فولاد که این نوار های فولادی توسط بانداژ فولادی تخت که در جهت عکس پیچش نوارهای تخت پیچیده شده است حفاظت می شوند .
سه سیمه چند رشته با مقطع مثلثی یا سکتور که سطح مقطع هر هادی ۵۰mm2 می باشد .
برای ولتاژ۳٫۶ kv بین فاز و زمین و ۶kv بین دو فاز
کاربرد این کابل : از این کابل می توان در محل های نامناسب یعنی در جایی که روی نیروی کششی زیاد می باشد استفاده کرد . همچنین از این کابل می توان در زمین ، آب ، هوای آزاد ، داخل کانال و داخل ساختمان استفاده کرد .
مثال ۴ ) کابل YRY 4×۴ re 0.6 /1kv
کابل هوایی همراه با عایق و روپوش پرتودور بدون محافظ فلزی
دارای سیم تحمیل کننده
چهارم سیمه تک رشته با مقطع گرد با سطح مقطع ۴mm2
برای ولتاژ ۰٫۶ kv بین فاز و زمین ۱kv بین دو فاز
شکل ظاهری آن به صورت زیر است .

مثال ۵ ) کابل NKBA 3×۳۵ Sm 6/10 KV
کابل مسلح استاندارد با هادی مسی
سه سیمه تک رشته با مقطع مثلثی یا سکتور چند رشته با سطح مقطع ۳۵mm2
داری غلاف سربی بر روی هادی های کابل جهت حفاظت کابل در برابر نفوذ رطوبت به داخل کابل
برای ولتاژ ۶kv بین فاز و زمین و ۱۰ kv بین دو فاز
کاربرد این کابل : قابل استفاده در زمین هایی که در آن مواد شیمیایی یا التکرولیتی وجود دارد . مانند مخازن نفت و پمپ بنزین ها
مثال ۶ ) کابل NAYCY 3×۳۵+۲۰ rm
کابل استاندارد با هادی آلومینیمی
همراه با عایق و روپوش پرتودور
چهار سیمه چند رشته با مقطع گرد و دارای سیم نول که سطح مقطع هادی هرفاز ۳۵mm2 و سطح مقطع سیم نول ۲۰mm2 می باشد .
مثال ۷ ) کابل NYCWY 3×۵۰ Sm 0.6/1 kv
کابل استاندارد با هادی مسی همراه با عایق و روپوش پرتودور
سه سیمه چند رشته با مقطع سکتور با سطح مقطع ۵۰mm2
دارای سیم مسی متحدالمرکز یا غلاف از مفتول نازک مسی که به صورت موجی دور تا دور کابل قرار گرفته است . ( از سیم متحدالمرکز می توان به عنوان سیم نول یا سیم محافظ استفاده کرد . )
برای ولتاژ ۰٫۶ KV بین فاز و زمین و ۱ KV بین دو فاز
کاربرد این کابل ، قابل استفاده در بخش های شهری و محلی که امکان صدمات مکانیکی وجود دارد .
شرایط نصب و نکات مهم در کابل کشی داخل کانال :
کانال های نصب کابل به طور کلی بر دو نوعند :

۱- کانال های خاکی
۲- کانال های بتونی که به دو دسته تقسیم میگردد:
الف- کانال های کوچک یا گربه رو
ب- کانال های بزرگ یا آدم رو

کانال های خاکی
* برای نصب و استقرار کابل ها در داخل خاک ( روش دفنی ) ، کانال خاکی را به مقطع ذوزنقه ( با دیوارهای شیب دار ) مطابق شکل زیر حفر می کنند . این کار مانع از ریزش دیوارها به داخل کانال شده ضمن این که این کار باعث استحکام دیوارها می شود .

* خاک های برداشته شده از داخل کانال هنگام حفر کانال باید خاک ها را به فاصله ۳۰cm دورتر از لبه کانال ریخته شود تا عملیات استقرار کابل داخل کانال به راحتی امکان پذیر باشد .
* عرض کانال حفر شده یه منظور نصب کابل های زیر زمینی ، به تعداد کابل هایی بستگی دارد که باید در مجاورت هم قرار گیرند .عرض کانال برای استقرار دو عدد کابل در کنار هم ۵۰cm است و عرض کانال برای استقرار یک کابل ۳۰cm است .
* عمق کانال برای نصب کابل از سطح زمین به تعداد کابل هایی بستگی دارد که باید روی هم قرار گیرند .
* فاصله بالاترین کابل فشار ضعیف از سطح زمین پیاده رو نباید کمتر از ۶۰Cm باشد .
* اگر نصب کابل در زیر سطح خیابان صورت گیرد عمق کانال از سطح خیابان نباید کمتر از ۱m باشد .
* حداقل فاصله کابل های تا ۵۰۰V از سطح زمین باید حداقل ۶۰Cm و حداقل فاصله کابل های ۲۰KV از سطح زمین باید ۱۲۰Cm باشد .
* عمق کانال خاکی برای استقرار کابل ها را بر حسب ولتاژ کابل طبق جدول زیر تعیین می کنند .

* برای قرار گرفتن دو عدد کابل یا بیشتر در مجاورت هم داخل کانال باید ، فاصله بین کابل ها ۲۰Cm باشد و فاصله هر کابل تا دیواره کانال را ۱۵Cm در نظر می گیرند . که مجموعا عرض کانال ۵۰Cm می باشد و اگر یک کابل باشد عرض کانال را ۳۰cm می گیرند .
* ارتفاع مقدار خاک لازم برای پر کردن کانال پس از نصب کابل برای کابل های فشار ضعیف۳۰cm و برای کابل های تا ۲۰KV ، برابر ۶۰Cm است .
* جزییات کانال خاکی برای نصب کابل های فشار ضعیف در مجاورت هم ( مثلا دو عدد کابل فشار ضعیف ) به صورت زیر است .

* درجه حرارت مجاز برای کابل های PVC نباید از ۷۰۰C تجاوز کند و هیچ گاه نباید این کابل ها در درجه حرارت کمتر از -۵۰C نصب و کابل کشی شوند . اما پس از کابل کشی اگر دما تا -۳۰۰C هم برسد مشکلی پیش نمی آید .
* در صورتی که لازم باشد کابل و لوله آب یا لوله گاز و یا هر لوله فولادی دیگری از روی هم عبور کنند باید کابل زیر این لوله ها قرار گیرد و فاصله بین کابل و لوله ها که به موازات هم هستند نباید از ۳۰cm کمتر باشد . همچنین کابل در این نقطه باید از داخل یک لوله محافظ ( لوله فولادی گالوانیزه ) به طول ۱۲۰Cm عبور کند .

* در صورت تقاطع کابل یا خطوط راه آهن باید فاصله کابل تا خط راه آهن حداقل ۱٫۵ m بوده و کابل در محل تقاطع از داخل لوله فولادی گالوانیزه عبور کند .

* در مواقعی که کابل از داخل لوله عبور می کند باید در محل ورود و خروج از لوله محافظت شود تا توسط لبه های لوله زخمی نشود و با لوله تماس پیدا نکند ، برای این کار در محل ورود و خروج کابل در لوله یک انحنا به کابل داده می شود ( مطابق شکل فوق )
* برای قرار دادن کابل در داخل خاک ابتدا باید گودالی به عمق ۸۰ cm ( برای کابل تا ولتاژ ۱Kv ) حفر کرد و سپس کفت کانال در آجر فرش کرده و روی آجر فرش را به ارتفاع ۱۰cm خاک نرم الک شده یا ماسه نرم ریخت و سپس کابل را بر روی ماسه قرار داده و بعد روی آن به ضخامت ۱۵ cm ماسه نرم ریخته وروی کابل آجر فرش شود و روی آجرها یه نوار پلاستیکی هشدار دهنده که بر روی آن عبارت ( مسیر کامل ) نوشته شده است را قرار داد و سپس بر روی کابل تا ارتفاع ۲۰cm ماسه نرم وسنگریزه ریخته تا روی نوار را بپوشاند و بقیه کانال را با خاک پر می کنیم تا از فشار طبقات خاک بر روی کابل و تغییر شکل آن و از صدمات مکانیکی کابل ناشی از حفاری جلوگیری به عمل آید . مطابق شکل زیر :

* در صورتی که کابل های فشار قوی و فشار ضعیف در یک کانال قرار گیرند ، بهتر است کابل فشار قوی در زیر و کابل فشار ضعیف در فاصله ای به اندازه ۳۰ cm در بالای آن قرار گیرد و بین دو کابل با آجر پوشیده شود . مطابق شکل زیر :

* نکاتی قابل توجه در کابل کشی زمینی
۱٫ قبل از کابل کشی باید محل و مسیر کابل کشی دقیقا معلوم شود .
۲٫ جهت افزایش عمر کابل باید خاک را از نظر دارا بودن اسید ، آهگ ، نمک ، کلر و غیره آزمایش کرد چون این مواد باعث از بین بردن کابل می شوند .
۳ . کابلی مناسب با محل مورد نظر خریداری شود .
۴٫ در صورت نامناسب بودن خاک باید کابل هایی که دارای محافظ مخصوص جهت جلوگیری از عوامل زنگ زدگی و فساد هستند سفارش داده شوند .
۵٫ گاهی حرف کانال با عمق لازم جهت کابل کشی در بعضی مناطق مشکل است که در این صورت پس از حفر کانال تا حد ممکن از محفظه های بتونی مخصوص استفاده می کنیم و کابل را داخل آن ها قرار داده و با درب های بتونی پیش ساخته کانال را می پوشانیم .
۶٫ برای قرار دادن کابل داخل کانال از چرخ کابل استفاده می شود به این صورت که روی دو پایه مخصوص را در ابتدایی کانال نصب کرده و قرقره کابل را روی آن سوار می کنیم سپس کابل را در جهت فلشی که روی چرخ کابل مشخص شده در داخل کانال می کشیم . برای تسهیل کار از غلطک های مخصوص استفاده می کنند این غلطک ها در فواصل مختلف داخل کانال و کف کانال قرار می گیرند تا کابل روی آن ها قرار گرفته و عمل کشیدن کابل آسان تر شود .
۷٫ در موقع کابل کشی باید دقت کرد هواز خیلی سرد نباشد مثلا در یخبندان نباید کابل کشی کرد ، زیرا روپوش کابل ترک خورده و آسیب می بیند . اگر مجبور باشیم در چنین شرایطی کابل کشی کنیم باید کابل را در اطاق سربسته ای قرار داد و آن را گرم نمود و بلافاصله اقدام به قرار دادن کابل داخل کانال نمود .
۸ . در موقع کشیدن کابل باید دقت شود که کابل پیچانده نشود ، تا نخورد ، جمع نشود .
۹٫ کابل نباید خیلی تحت نیروی کششی قرار گیرد .
۱۰٫ برای این که کابل در مقابل خم شدن و فشار محافظت شود باید شعاع خمش کابل را رعایت کرد . این شعاع برای کابل های مختلف متفاوت است و بستگی به تعداد رشته ، سیم و عایق به کار رفته در آن دارد .
۱۱٫ برای کابل های دارای روپوش فلزی ، شعاع خمش کابل از رابطه زیر بدست می آید :
( r = 9 (D+d
۱۲٫ برای کابل های بدون روپوش فلزی ( کابل pvc ) ، شعاع خمش کابل از رابطه زیر بدست می آید :
( r = 8 (D+d
D : قطر خارجی کابل
d : قطر هادی بزرگترین رشته کابل
۱۳٫ اگر هادی با مقطع سکتور باشد قطر هادی معادل از رابطه d=1.3√A بدست می آید . که A سطح مقطع هادی است .
کانال های بتونی :
* کانال های بتونی که برای نصب و استقرار کابل مورد استفاده قرار می گیرند بر دو نوعند :
الف – کانال های کوچک یا گربه رو
ب – کانال های بزرگ یا آدم رو
* کاربرد کانال های بتونی کوچک معمولا در موتورخانه ، پست های برق ، اتاق و یا سالن های مولد برق بود و باید دارای درپوش های قابل برداشت از آهن آج دار و با دستگیره مناسب در تمام طول کانال باشد .
* در کانال های پیش ساخته کابل ها به دو روش در مجاورت هم قرار می گیرند :
۱- قرار گرفتن کابل ها در مجاورت هم به صورت افقی
۲- قرار گرفتن کابل ها در کنار هم به صورت مثلثی

* کانال های آدم رو از بتون پیش ساخته یا بتون درجا و با استحکام مناسب ساخته می شوند .
* معمولا برای هدایت آب احتمالی داخل کانال های بتونی کف کانال را با شیبی برابر نیم الی یک درصد می سازند و برای آن ها کف شورهایی در نظر می گیرند .
* برای نصب کابل داخل کانال های بتونی معمولا از پایه های پیش ساخته گالوانیزه نصب شده در روی دیواره کانال و در تمام طول آن که روی آن ها سینی کابل نصب می شود استفاده کرد . که در این صورت کابل ها با فواصل معین و مرتب روی سینی ها چیده می شوند . فاصله بین دو سینی موازی باید به اندازه ای باشد که به راحتی بتوان در موقع لزوم بین آن ها کار کرد .
* کانال های بتونی در تیپ های مختلف مانند تیپ اسکله بندی و تیپ بازوبندی ساخته می شوند .
* تعداد کابل های نصب شده روی سینی ها باید به اندازه ای باشد که نصب و تعویض آن ها به راحتی انجام شود .
کلیه کانال های آدم رو باید دارای سیستم روشنایی مناسب و پریزهای برق در فواصل حداکثر ۶ متر باشد .
* در کانال های آدم رو در صورت امکان برای ایجاد ارتباط تلفی با خارج از کانال در صورت لزوم پریز های تلفن در فواصل معین ( از ۲۰ تا ۵۰ متر ) نصب شود .
* در کانال های آدم رو ، در صورتی که علاوه بر تاسیسات الکتریکی از تاسیسات مکانیکی نیز استفاده شود ، باید حتی الامکان تاسیسات مکانیکی توسط یک جداکننده در پایین ترین سطح از کابل های برق قرار گیرنده و و یا در یک دیواره تاسیسات التریکی و در دیواره دیگر تاسیسات مکانیکی قرار گیرند .
* شکل زیر سه روش کابل کشی را نشان می دهد که استعداد باردهی کابل در روش اول بیشتر است . زیرا سطح تماس کابل با زمین بیشتر بوده در نتیجه گرمای ایجاد شده در کابل بهتر از دو روش دیگر دفع می شود .

کلیک کنید فیلم آموزشی فارسی طراحی سایز کابل